De donkere waterjuffer onderscheidt zich door het weinige blauw op het achterlijf en de enorme onderste achterlijfsaanhangsels van het mannetje. Uit het grootste deel van West-Europa is de soort verdwenen. De Nederlandse vindplaats is thans de meest zuidwestelijke in het verspreidingsgebied. De soort is hier beperkt tot De Weerribben. De biotoop bestaat uit matig voedselarme laagveenmoerassen en kwelveentjes.